การจัดทัพยืนหน้ากระดาน กับ ปืนคาบศิลา
พอดีคุณ Nattaphon Na Bhadalung ได้มีคำถามผมผ่านหน้า Facebook ว่าทำไมทหารราบในสมัยก่อนจึงต้องถือปืนคาบศิลายืนเรียงเป็นหน้ากระดานด้วย? ลองไปชมว่าจะถูกใจหรือเปล่าครับ
รายละเอียด
ทำไมทหารสมัยก่อนจะยิงปืนทีต้องมายืนหน้ากระดานล่อลูกปืนฝ่ายตรงข้าม ไม่เห็นเหมือนทหารสมัยใหม่ที่ต้องหมอบราบกับพื้น หรือ หลบอยู่หลังบังเกอร์เวลายิงปืน หรือว่าทหารสมัยก่อนหนังเหนียวยิงไม่ตาย คำตอบ คือไม่ใช่ มันเป็นผลมาจากปืนในสมัยก่อนไม่เหมือนปืนสมัยนี้ คือ
- ปืนสมัยเป็นปืนไฟ(การทำงานเหมือนปืนใหญ่สมัยก่อน คือ อัดดินปืนเข้าทางปากลำกล้อง แล้ว ใส่กระสุน เข้าทางปากลำกล้อง แล้วใช้ไฟจุดชนวน ด้านท้ายปืนเพื่อไปจุดระเบิดดินปืนด้านในลำกล้องให้ขับ กระสุน ยิงออกมา)
- ปืนคาบศิลา มีการพัฒนาขึ้นมาอีกขั้นจากปืนไฟ คือ แทนที่จะใช้ไฟในการจุดชนวน ก็มีกลไก ที่เรียกว่า สับนกปืน(Hammer) ที่มีหินไฟ(Flint)ติดอยู่ที่สับนก เป็นกลไกในการจุดระเบิดดินปืน และเป็นที่มาของคำว่า คาบศิลา
ปืนคาบศิลาไม่เหมือนปืนสมัยใหม่ที่เพียงแค่ใส่กระสุนลงแม็กซีน หรือลูกโม่ แล้วเหนี่ยวไกก็สามารถยิงปืนได้ทันที แต่ปืนคาบศิลามีขั้นตอนที่ยุ่งยากกว่ามากคือ
ด้วยขั้นตอนที่จะอธิบายต่อไปนี้ จะเป็นคำตอบว่าทำไม เหล่าทหารราบในสมัยก่อนต้องมาตั้งแถวหน้ากระดานยิงปืนทั้งๆที่มันเสี่ยงต่อการถูกยิง ก่อนอื่นมารู้กลไกของปืนคาบศิลาคร่าวๆกันก่อน
กลไก การทำงานของปืนคาบศิลา เมื่อผู้ยิงเหนี่ยวไกปืน(Trigger) สับนกปืน(Hammer)ที่มีหินไฟ(Flint)ติดอยู่ที่ส่วนปลายจะสับลงมาปะทะกับ แผ่นโลหะที่เรียกว่าFrizzen เกิดเป็นประกายไฟ ประกายไฟจะทำให้เกิดการลุกไหม้ไปตามดินปืนที่ใส่ในส่วนที่เรียกว่า Pan เข้าสู่ลำกล้องปืน เพื่อจุดระเบิดดินปืนด้านใน
ภาพประกอบการบรรจุกระสุนก่อนการยิงปืนคาบศิลา
- ขั้นแรก สับนกไปอยู่ในตำแหน่งปลอดภัยก่อน กันปืนลั่นระหว่างการบรรจุกระสุน
- ขั้นที่สอง นำห่อลูกปืน(รูปA) ห่อลูกปืนจะเป็นกระดาษหรือผ้า ที่ห่อกระสุน(เป็นลูกเหล็กกลม) ในภาพจะเป็นส่วนบนที่มีเชือกมันหัวท้าย ด้านล่างจะเป็น ดินปืน ใช้ปากกัดส่วนท้ายห่อลูกปืนให้ขาด
- ขั้นที่สาม นำดินปืนที่ได้จากห่อลูกปืน เทลงในลำกล้องปืนคาบศิลา ดังภาพ B
- ขั้นที่สี่ นำห่อลูกปืน บรรจุลงไปในลำกล้องปืน (ไม่ต้องแกะกระดาษ หรือ ผ้าที่ห่อออก เนื่องจาก กระดาษหรือผ้าจะทำให้ กระสุนกระชับกับลำกล้องปืน เมื่อยิงจะยิงได้ไกลขึ้น)
- ขั้นที่ห้า ไม้กระทุ้งให้ลูกปืน และดินปืนแน่น ยิ่งแน่นยิ่งยิงได้ไกล ขั้นตอนนี้มีผลต่อการยิงมากที่สุด
- ขั้นที่หก เปิดส่วน Frizzen นำดินปืนบางส่วนโรยไปบนส่วน Pan เพื่อเป็นเชื้อให้ประกายไฟลามเข้าไปในปืน เปิดส่วน Frizzen
- ขั้นที่เจ็ด สับนกไปในตำแหน่งพร้อมยิง
- ขั้นที่แปด เล็งปืนไปยังเป้าหมาย แล้วเหนี่ยวไก (เมื่อจะยิงลูกต่อกลับไปทำขั้นตอน 1 - 8 ใหม่)
- คือให้เหล่าพลปืนคาบศิลา จัดทัพเป็นแถวหน้ากระดาน 3 แถว
- โดยเริ่มแรกให้แถวหน้ายิงก่อน เมื่อยิงเสร็จให้นั่งลง ทำการบรรจุกระสุนใหม่ตามขั้นตอน 1 - 7
- เมื่อแถวที่หนึ่งยิงเสร็วจแล้วนั่งลง แถวที่สองจะยิงต่อ เมื่อยิงเสร็จก็จะนั่งลงมาบรรจุกระสุน
- และเป็นหน้าที่ของแถวที่สามในการยิงชุดต่อมา เมื่อแถวที่สามยิงเสร็จ จะเป็นเวลาพอดีกับที่แถวที่หนึ่งบรรจุกระสุนเสร็จ และ แถวหนึ่งจะรับช่วงยิงนัดต่อไป
- ทำสลับกันไปมาดังนี้จะสามารถทำให้ ยิงปืนคาบศิลาได้อย่างต่อเนื่อง
- หัวหน้าหน่วยคือคนที่ขี่ม้าจะเป็นผู้ให้สัญญาณ ในการยิงแต่ละชุดเพื่อป้องกันอันตรายจากการยิงกันเอง
- http://science.howstuffworks.com/flintlock2.htm
- http://warandgamemsw.devhub.com/blog/category/military-history/page-7/
