เคยสังเกต หรือไม่ว่า ทำไม ฝาครอบ ต่างๆส่วนมากทำไม เป็น วงกลม ( Why )

เคยสังเกต หรือไม่ว่า ทำไม ฝาครอบ ต่างๆส่วนมากทำไม เป็น วงกลม


Why ทำไม ต้องทำอย่างนั้น อย่างนี้ หลายสิ่งหลายอย่างที่เราเห็นอยู่ในชีวิตประจำวันจนชินตา รู้หรือไม่ว่ามันคือองค์ความรู้จากอดีตที่ได้ผ่านการลองผิด ลองถูกมานับครั้งไม่ถ้วน จนตกเป็นผลึกทางความคิด จนบางครั้งเราก็ ลืม หรือ แกล้งลืมเลือนมันไป

ตัวอย่างเช่น ทำไม ฝาต่างจึงมักเป็นวงกลม
มาดูรูป ฝาครอบ ประกอบกันก่อน ว่าฝาครอบมักจะเป็น วงกลมจริงหรือเปล่า

ฝาหม้อ ก็เป็น วงกลม ทำไม !
หลายๆคนอาจคิดว่า ก็มันไม่เห็นจะแปลก ในเมื่อหม้อที่วงกลมนั้นผลิตทางอุตสาหกรรมได้ง่าย หม้อกลมทำความสะอาดง่ายไม่มีเหลี่ยมคมกักคราบสกปรก เมื่อหม้อกลม ฝาก็ต้องกลม มันเป็นธรรมดา ถูกครับ


ฝาปิดท่อระบายน้ำเสีย (Manhole) ก็เป็น วงกลม ทำไม !
สำหรับผมที่ทำงานเกี่ยวกับก่อสร้าง ต้องบอกว่าเมื่อเราปิดฝาขึ้นมาด้านล่างจะเป็นช่องสี่เหลี่ยมที่หล่อด้วยคอนกรีตเนื่องจากการหล่อเป็นสี่เหลี่ยมทำได้ง่ายกว่า หล่อเป็นวงกลมมาก เพื่อสำหรับช่างมุดลงไปซ่อมแซม ทำความสะอาด หรืออื่น คราวนี้ในเมื่อฝาครอบไม่ถูกบังคับรูปทรงจาก สิ่งของที่ใช้ร่วมกัน แต่ทำไม จึงต้องเป็น ฝาครอบ วงกลม เริ่มน่าคิดไหม


ฝากาน้ำชา ดีไซค์เก๋ เป็นเหลี่ยมมุม แต่ทำไมเหลือแต่ฝากา ที่ยังเป็น วงกลม ทำไม !
ผมว่าภาพนี้น่าคิดมาก ในเมื่อหลักการออกแบบองค์รวมเป็นนั้นเน้นความเป็นเหลี่ยมมุม ถ้าไม่มีเหตุผลบางประการ เป็นไปไม่ได้ที่เขาจะไม่ออกแบบ ให้ฝาเป็นเหลี่ยม แน่นอน

เหตุผลนั้นง่าย และมีเพียง 1 เดียวที่สำคัญยิ่ง
แน่นอนออกแบบฝาครอบ มันก็จะต้องควรจะต้องครอบอยู่ด้านบน ไม่ควรที่จะหลุด หรือ หล่น ลงไปเบื้องล่างอย่างยิ่ง การออกแบบฝาก็เลยมักจะออกแบบให้ฝานั้นใหญ่กว่า รู เพื่อป้องกันการหลุดล่วง แต่นั้นมันยังคงมีข้อจำกัดด้านรูปทรง ถ้าฝานั้นถูกขยับ เคลื่อนไป มันก็อาจจะหลุดล่วงลงได้

วงกลม เป็น รูปทรงที่ไม่ว่าจะวัดจากแนวใด ความกว้างสูงสุดนั้นย่อมคงที่ คือ มีความกว้าง เท่ากับ เส้นผ่านศูนย์กลาง ฉะนั้นถ้าออกแบบให้รูด้านล่างเส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่า ฝาด้านบน ไม่ว่าจะบิดหมุนเหลี่ยม มุมใดก็ตาม ฝาก็ไม่มีทางจะหลุดล่วง ลงไปใน รู อย่างแน่นอน
จะเห็นได้จากรูปว่าฝาท่อ ไม่ว่าจะหมุนเหลี่ยมไหน มุมไหน ก็ยังค้างอยู่บนปากหลุม ไม่มีวันล่วงหลุดลงไป


แต่ถ้าเป็นรูปทรงอื่นๆ(นอกจากวงกลม และ สามเหลี่ยมรูลุยซ์)แล้ว ด้านทแยงมุนนั้นจะมีความกว้าง มากกว่าด้านแคบของรูปทรงเสมอ ทำให้เมื่อเราเกิดหมุนด้านแคบ วางลงบนรูที่จะปิด มันก็มีสิทธิที่ฝาจะล่วงลงด้านล่างได้ ถ้าเป็นฝากาน้ำชาเกิดฝาหลุดลงไปในกาก็คงจะแค่ทำให้เราหงุดหงิด แต่ถ้าเป็นฝาท่อที่มีคนเดินผ่าน รถยนต์วิ่งผ่าน แรงสะเทือนอาจทำให้ฝาท่อ เคลื่อนไป แล้วหลุดล่วงลงไปใน รู ซึ่งอาจจะมีคน หรือ รถ ตกลงไปทำให้เกิดอุบัิติเหตุ ซึ่งยอมให้เกิดขึ้นมิได้
จากรูปนี้รูปช้างน้อย ประเทศ I & U ตกลงไปในฝาท่อสี่เหลี่ยม ดูดีจะเห็นว่าช้างน้อยร้องไห้น้ำตาไหลด้วยนะครับ
บทความนี้ก็อยากจะสื่อให้เห็นว่า ปัจจุบัน เราเน้นเรื่องดีไซค์(DESIGN) จนบางครั้งเราลืมเลือนเรื่องการใช้งาน (FUNCTION) สำหรับของบางสิ่งที่มันไม่ส่งผลกระทบต่อ ชีวิต และทรัพย์สิน ของชาวบ้าน ผมก็ไม่ว่าอะไร แต่ ถ้าอะไรมันกระทบต่อคนอื่น ก็อย่างลืม หรือแกล้งลืม กันเคยนะครับ